DIJETE SA MALO UGLJENIH HIDRATA: MNOGO INTERESOVANJA ALI BEZ MNOGO DOKAZA

Mnoge bolesnike i lekare interesuje da li dijeta sa malo ugljenih hidrata (popularno poznata i kao Atkins ova dijeta) uspešno snižava telesnu težinu. U toku 2003. godine istraživači su konačno saopštili rezultate adekvatno pripremljenih studija u kojima je ova dijeta poređena sa konvencionalnim dijetama sa malo masti.
U randomizovanoj studiji dijeta sa malo ugljenih hidrata poređena je sa dijetom sa malo masti u 132 izrazito gojazne osobe (srednji indeks telesne mase 43 kg/m2); nađen je statistički značajno veći gubitak telesne težine na dijeti sa malo ugljenih hidrata (prosečno 6 vs 2 kg) za šest meseci. Izgleda da ova razlika nema pouzdan klinički značaj. Insulinska senzitivnost i nivo triglicerida su bili značajno bolji u osoba na dijeti sa malo ugljenih hidrata. Slična studija dužeg trajanja (12 meseci) u manje gojaznih osoba (prosečni BMI 34 kg/m2) dala je rezulate koji su manje impresivni nego šestomesečna studija (srednji gubitak težine od 7.0% na dijeti sa malo ugljenih hidrata vs. 3.2% na dijeti bez masti posle šest meseci studije). Posle 12 meseci srednji gubitak težine bio je sličan u obe grupe, (4.4% vs 2.5%). Izdržljivost je bila značajna u obe grupe, preko 60% participanata je završilo ceo ciklus restriktivne ishrane.
Slična randomizovana studija obavljena je u 30 gojaznih adolescenata. Posle 12 nedelja na dijeti sa malo ugljenih hidrata izgubili su prosečno 9.9 kg, u poređenju sa 4.1 kg u grupi na diejti bez masti. Nije bilo drugih posledica na lipidni profil i ostale praćene parametre.
Efikasnost dijeta sa malo ugljenih hidrata sumarizovana je u meta analizi 107 studija publikovanih od 1966. do 2002. i koje su obuhvatile 3268 učesnika. Studije su bile heterogene u dizajnu, dužini trajanja (4 - 365 dana) i početnoj težini učesnika (prosečno od 57 do 217 kg). U samo 5 studija praćenje je trajalo više od 90 dana. Nije moguće dati zaključke o konzistentnom gubitku telesne težine na dijeti sa malo ugljenih hidrata ali je sigurno da nije bilo neželjenih efekata na lipidni status, metabolizam glikoze ili krvni pritisak.
Izgleda da su dijete sa malo ugljenih hidrata sigurne i srednje efikasne u kratkotrajnim periodima ali dugotrajni efekat još uvek nije pouzadno utvrđen. Iako neki rezultati ukazuju da veći unos proteina i masti dovodi do smanjenja ukupnog kalorijskog unosa zbog ranijeg postizanja sitosti, ove dijete ne menjaju fundamentalno ponašanje u vezi sa ishranom niti na drugi način modifikuju kalorijsku ravnotežu. Pregledom svih studija zaključno sa 2003. godinom, može se zaključiti da naše shvatanje dijetnih intervencija u redukciji telesne težine i dalje ostaje na vrlo primitivnom nivou